Genel

Doğal Lezzet, Gluten İçermez!

Kuzu eti, Dana eti gibi kırmızı etlerde veya kırmızı et kıyması, doğal haliyle gluten içermez. Gluten, buğday, arpa, çavdar ve bunların çeşitleri gibi tahıllarda bulunan bir protein türüdür. Saf kırmızı et ve et ürünleri, bu tahılların herhangi bir işlenmiş halini içermediği sürece gluten içermezler.

Ancak, kıyma veya diğer et ürünleri bazen doldurulmuş köfte, sosis veya hazır et ürünleri gibi ürünlerde bağlayıcı veya dolgu malzemesi olarak kullanılan ekmek kırıntıları, buğday unu veya diğer gluten içeren maddelerle karıştırılabilir. Bu durum, ürünün gluten içermesine neden olur. Bu nedenle, gluten hassasiyeti veya çölyak hastalığı olan kişilerin, satın aldıkları et ürünlerinin içindekiler listesini  dikkatlice incelemeleri ve ürün etiketlerinde gluten içeren herhangi bir maddeyi kontrol etmeleri sağlıkları için önemlidir.

Mikro besinler, vücudumuzun küçük miktarlarda bile sağlıklı bir şekilde işlev görmesi için ihtiyaç duyduğu vitaminler ve minerallerdir. Mikro besinler, genel sağlık ve gelişimimiz için hayati öneme sahiptirler ve birçok biyolojik süreçte rol oynarlar.

Ana mikro besin grupları şunlardır:

Vitaminler

Vitaminler, vücutta çeşitli işlevleri olan organik bileşiklerdir. Hem yağda çözünen (A, D, E, K) hem de suda çözünen (C vitamini ve B vitaminleri kompleksi) vitaminler vardır.

A Vitamini: Görme sağlığı, bağışıklık sistemi ve hücre büyümesi için önemlidir.
B Vitaminleri: Enerji üretimi, sinir sistemi fonksiyonu ve yeni hücre oluşumu gibi işlevlere katkıda bulunur. B vitaminleri arasında B1 (tiamin), B2 (riboflavin), B3 (niyasin), B5 (pantotenik asit), B6 (piridoksin), B7 (biyotin), B9 (folat) ve B12 (kobalamin) bulunur.
C Vitamini: Bağışıklık sistemi, antioksidan fonksiyonu, kolajen üretimi ve demir emilimi için gereklidir.
D Vitamini: Kemik sağlığı, kalsiyum ve fosfor dengesi için önemlidir.
E Vitamini: Hücreleri oksidatif hasardan korur.
K Vitamini: Kan pıhtılaşması ve kemik metabolizması için gereklidir.

Mineraller

Mineraller, vücutta çeşitli yapısal ve işlevsel roller üstlenen inorganik elementlerdir.

Kalsiyum: Kemik ve diş sağlığı için gereklidir.
Demir: Hemoglobin ve miyoglobin bileşenidir, oksijen taşınmasında rol oynar.
Magnezyum: Kas fonksiyonu, sinir sistemi, enerji üretimi ve protein sentezi için önemlidir.
Potasyum: Hücre içi sıvı dengesi, kas kasılmaları ve sinir iletimi için gereklidir.
Sodyum: Hücre dışı sıvı dengesi, kan basıncı ve sinir iletimi için önemlidir.
Çinko: Bağışıklık sistemi, yara iyileşmesi ve DNA sentezi için gereklidir.

İz Elementler

İz elementler, vücut tarafından çok daha az miktarda gereksinim duyulan ancak yine de önemli rolleri olan minerallerdir. Bunlar arasında iyot, selenyum, bakır, mangan, florür, krom ve molibden bulunur.

Mikro besinler dengeli bir diyetin önemli bir parçasıdır ve geniş bir gıda yelpazesinden alınmalıdır. Her bir mikro besinin eksikliği, çeşitli sağlık sorunlarına yol açabilir ve bu nedenle çeşitli gıdalarla dengeli beslenmek esastır.

Büyümenin Mikro Anahtarı

Kalori (kcal): Yemeğin enerji değerini gösterir. Günlük enerji ihtiyacı kişiden kişiye değişir.
Protein (gram): Kas yapımı ve onarımı, hormon ve enzim üretimi gibi önemli işlevler için gereklidir.
Karbonhidrat (gram): Vücudun ana enerji kaynağıdır. Kompleks karbonhidratlar daha yavaş sindirilir ve kan şekerini daha istikrarlı tutar.
Yağ (gram): Esansiyel yağ asitleri ve yağda çözünen vitaminler için gereklidir. Doymuş ve doymamış yağlar arasında ayrım yapılmalıdır.
Lif (gram): Sindirim sağlığını destekler ve kan şekerini düzenlemeye yardımcı olur.
Doymuş Yağ (gram): Kalp sağlığı üzerinde olumsuz etkileri olabilecek yağ türüdür.
Doymamış Yağ (gram): Kalp sağlığını destekleyen, özellikle tekli ve çoklu doymamış yağlardır.
C Vitamini (mg): Bağışıklık sistemini güçlendirir, antioksidan görevi görür.
B12 Vitamini (mcg): Sinir sistemi sağlığı ve kan hücrelerinin üretimi için gereklidir.
A Vitamini (IU): Göz sağlığı, bağışıklık sistemi ve hücre büyümesi için önemlidir.
Demir (mg): Kırmızı kan hücrelerinin oksijen taşımasına yardımcı olur.
Potasyum (mg): Kalp atış hızı ve kan basıncının düzenlenmesinde rol oynar.
Kalsiyum (mg): Kemik sağlığı için gereklidir.
Magnezyum (mg): Kas ve sinir fonksiyonları, kan şekeri kontrolü ve kan basıncının düzenlenmesi için önemlidir.
Folat (mcg): DNA üretimi ve düzgün hücre bölünmesi için gereklidir.
Fosfor (mg): Kemik sağlığı ve enerji üretimi için gereklidir.
Omega-3 (mg): Kalp sağlığını destekler, iltihabı azaltabilir.

Mutfak yemeklerin hazırlandığı, aile bireylerinin bir araya geldiği sıcak bir ortam olmasının dışında ev içinde kazaların en sık yaşandığı yerlerden biridir de. Günlük hayatta sıkça kullanılan mutfak aletleri, keskin bıçaklar, yüksek sıcaklıklardaki fırınlar ve açıkta duran yanıcı maddeler güvenlik önlemleri alınmadığı takdirde ciddi kazalara yol açabilir. Bu yüzden mutfakta geçirilen zamanın güvenli ve keyifli olması için alınması gereken önlemler büyük önem taşımaktadır.

MUTFAKTA EMNİYET

Evde en çok kaza olan yer mutfaktır. Ev kadını muhtelif işlerini yaparken gerekli emniyet tedbirlerini almayacak olursa maddi ve manevi birçok zararara uğrayabilir.
Dünyanın çeşitli ülkelerinde her yıl ev işleri esnasın­da 4-5 milyon insan yaralanmakta.
30-35 bin insanın ölmekte olduğu ista­tistiklerden öğrenilmiştir.

Bütün ev kadınlarının bu konuda çok dikkatli olması gerekmektedir.
Ev kadını ister köyde, ister şehirde olsun, ister basit, ister modern araç­larla çalışsın, çalışırken aşağıdaki hususlara dikkat etmesi gerekir:

Mutfakta Güvenlik İçin Dikkat Etmeniz Gereken Kurallar

1. Patlayıcı ve Alevlenebilen Maddelere Dikkat: Mutfakta benzin, ispirto ve gaz gibi patlayıcı ve çabuk alev alacak maddeleri bulundurmayın. Bu tür maddeler, yangın riskini artırır.
2. Yükseklikten Düşmelere Karşı Önlem Alın: Yüksek yerlere ulaşmak için sağlam bir sandalye veya merdiven kullanın. Dengenizi kaybederek düşme riskine karşı önlem alın.
3. Ocak ve Fırın Kullanımında Dikkatli Olun: Ocak ve fırını kullanırken, yanma riskine karşı dikkatli olun. Önce kibriti yakın, sonra gazı açın.
4. Bıçakları Güvenli Bir Şekilde Kullanın ve Saklayın: Keskin bıçakları kullanırken ve saklarken dikkat edin. Bıçakları çocukların ulaşamayacağı yerlerde tutun.
5. Ateşe Yakın Eşyaları Uzak Tutun: Perde, havlu gibi yanıcı malzemeleri ateş kaynaklarından uzak tutun.
6. Elektrikli Aletlerin Güvenli Kullanımı: Elektrikli aletleri ıslak zeminde kullanmayın ve ıslak ellerle dokunmayın.
7. Yangına Karşı Hazırlıklı Olun: Mutfakta yangın söndürme tüpü gibi yangın söndürme araçlarını bulundurun ve kullanımını öğrenin.
8. Temizlik ve İlaç Ürünlerini Yiyeceklerden Uzak Tutun: Temizlik ve ilaç ürünlerini yiyeceklerden ayrı tutarak zehirlenme riskini azaltın.
9. Dikkatli Kızartma Yapın: Kızartırken yağın alev almasını önlemek için dikkatli olun. Alev aldığında kapağı kapatarak oksijen ile temasını kesin.
10. Yerleri sık sık temizleyiniz: Bu Bakteri oluşumunu da azaltır.
    Ocak üzerinden, fırından alacağınız her şey için kuru tutaç kul­lanınız.
    Kutu açarken mutlaka açacak kullanınız.
    Havagazı ve benzeri ocakları işiniz bittikten sonra kapatmayı unut­mayınız.
    Elektrik ocaklarını ıslak yere koymayınız ve ıslak elle dokunma­yınız.
    Şofbeni yakarken su musluklarını kapatıp yakınız.
    Mutfakta çalışmaya giderken üzerinizde iğne bulundurmayınız.
    Kibriti iyice söndürmeden çöp kutularına atmayınız.

Bu ve benzeri konularda gösterilen dikkatsizlikler pek çok kazaya yol açabilir.
Bu kazaları önlemek için; zamanında gerekli tedbirleri alırsanız ve kaza olduğu anda telaşlanmayıp, hemen gerekeni yapacak olursanız bir ömür boyu maddi ve manevi zarara girmeden mutfağınızda rahatça ça­lışabilirsiniz.

22 Aralık 2009’da Adana Tarım İl Müdürlüğü ekipleri at ve eşek kesip, etini sattığından şüphe ettikleri bir kasabı takibe almış, bu kasabın et sattığı yerlerden birinin de 2 bin 800 kız ve erkek üniversite öğrencisinin kaldığı Kredi ve Yurtlar Kurumu’na bağlı Fevzi Çakmak Öğrenci Yurdu’nun yemeğini yapan firma olduğunu saptamıştı. Bu durumun ortaya çıkmasıyla birlikte yurtta kalan öğrenciler, üst üste 2 gün kaldıkları yurdun önünde eylem yapmıştı. Yurt-Kur’u ıslık ve alkışlarla protesto eden ve ‘Adana uyuma öğrencine sahip çık’, ‘Adana kebabı, eşek kebabı’, ‘Yönetim bize hesap verecek’, ‘İnsanca bir yurt istiyoruz’ yazılı pankartlar açan öğrencilere, yurt yönetiminin, eylem yaptıkları ve yurt müdürünü küçük düşürücü sloganlar attıkları gerekçesiyle açtığı soruşturma tamamlandı. Soruşturma sonunda öğrencilere ‘uyarma cezası’ verildi.

Öğrencilere gönderilen yazıda, katıldıkları eylemde yurt idaresi ve yöneticilerine boykot amaçlı sözlü ve yazılı demeçte bulundukları hatırlatılarak ‘uyarma cezası’ verildiği bildirildi. Öğrencilerin bundan sonra bu ve buna benzer davranışlardan kaçınmaları ve yurt kurallarına uymaları da istenen yazıda, aksi taktirde disiplinle ilgili cezalar uygulanacağı belirtildi. YÜRÜTMEYİ DURDURMA Ceza alan öğrencilerden Eğitim Fakültesi Sınıf Öğretmenliği Bölümü öğrencisi 20 yaşındaki Berna Akkoç, birçok öğrencinin olay ortaya çıktıktan sonra yurttan ayrıldığını söyledi. Yurttaki koşulların iyi olmadığını, bunun üzerine sağlık skandalıyla karşılaştıklarını belirten Akkoç, “Olayın duyulmasının verdiği tedirginlikle sokağa döküldük ve biz hakkımızı aradığımız için soruşturmaya uğradık, ceza aldık. Burada mağdur olan biziz, ancak ceza alan da biz olduk. Artık çoğu arkadaşımız yemek yapan taşeron firmanın değişmesine rağmen dışarıdan, kantinden yiyor. Uyarma cezası da olsa, bu benim sicilime işleyebilir, ömür boyu bunun sorununu yaşayabilirim. O yüzden idare mahkemesine, yürütmenin durdurulması için dava açacağım. Bu verilen haksız cezayı geri almak zorundalar” dedi. YURT MÜDÜRÜ GÖREVDEN ALINDI Yemekhanede özel şirketler devam ettiği sürece öğrencilerin tedirginliğinin de devam edeceğini kaydeden Akkoç, sözlerini şöyle sürdürdü: “Yemekhanenin işletmesini devlet yapmadıkça bir daha olmayacağının garantisi yok. Bizim sağlığımızla oynuyorlar. Bu durum ortaya çıktıktan sonra Yurt Müdürü Nuri Küçük’le görüştük. Yemeklerin kontrolü sırasında nasıl bir prosedür uygulandığını sorduk. Bize, ‘Bakınca at eti mi eşek eti mi anlayamıyoruz’ diye cevap verdi. Bu sözleri duyunca daha çok tedirgin olduk. Ailemizden ayrı yaşadığımız için şimdi onlar da endişeliler. Bu olay üzerine durumu iyi olan birçok arkadaşımız yurttan ayrıldı. Bu dönem başında at eti skandalının çıktığı dönemde müdür olan Nuri Küçük görevden alındı. Yerine Sümer Erkek Öğrenci yurdu müdürü geldi. Bize bu tebligatları o gönderdi. Bu haksızlığın peşini bırakmayacağım.”