Madensel maddeler, vücudumuzun sağlıklı bir şekilde işlev görebilmesi için gereken temel besin ögelerindendir. Bu maddeler, vücudumuzun çeşitli biyokimyasal süreçlerinde ve hücre yapılarında önemli roller oynarlar. Genel olarak, sağlığımız için gerekli başlıca madensel maddeler şunlardır:
- Kalsiyum: Kemik ve diş sağlığı için hayati öneme sahiptir. Ayrıca kasların düzgün çalışması, kanın pıhtılaşması ve sinir iletilerinin aktarılmasında da önemli bir role sahiptir.
- Fosfor: Kalsiyum ile birlikte kemik ve dişlerin yapısını oluşturur. Ayrıca hücrelerin enerji üretiminde önemli bir rol oynar.
- Potasyum: Hücrelerin normal fonksiyonu için gereklidir, kasların düzgün çalışmasını ve sinir iletilerinin iletimini sağlar.
- Sodyum: Vücut sıvılarının dengesini korumak ve sinir iletiminde önemli bir role sahiptir. Ayrıca kas fonksiyonları için de gereklidir.
- Magnezyum: 300’den fazla enzim reaksiyonunda kofaktör olarak görev alır. Kasların gevşemesi, sinir fonksiyonları ve enerji üretimi için gereklidir.
- Demir: Hemoglobin ve miyoglobin bileşenidir, oksijenin vücutta taşınmasında ve hücrelere ulaştırılmasında kritik bir role sahiptir.
- Çinko: Bağışıklık sisteminin sağlıklı bir şekilde işlemesi, yaraların iyileşmesi ve DNA sentezi için gereklidir.
- İyot: Tiroid hormonlarının üretimi için gereklidir, bu hormonlar metabolizma hızını, büyümeyi ve gelişimi düzenler.
- Selenyum: Antioksidan savunma sistemlerinin bir parçasıdır ve serbest radikallerle mücadele ederek hücre hasarını önler.
- Bakır: Demirin vücutta taşınmasına yardımcı olur, enerji üretimi ve bağ dokusu oluşumunda önemli roller oynar.
- Manganez: Kemiklerin oluşumuna katkıda bulunur ve birçok enzimin aktivitesi için gereklidir.
- Florür: Diş minesinin sağlığını korumak için önemlidir, diş çürüklerini önlemeye yardımcı olur.
Bu madensel maddeler, dengeli ve çeşitli bir diyetle yeterli miktarlarda alınmalıdır. Beslenmemizde yeterli madensel madde alımını sağlamak için sebze, meyve, tam tahıllar, et, balık, süt ve süt ürünleri gibi çeşitli gıda gruplarından faydalanmalıyız.
Vücut yapısında bulunması ve çeşitli vücut olaylarında hayatî rol oynamaları dolayısıyla vücudun madensel maddelere de ihtiyacı vardır.
Sayıları hayli fazla olan bu maddelerin bir kısmı besinlerle kolaylıkla sağlanır.
Birkaç tanesi gerekli miktar alınmazsa beslenme problemleri yaratır.
Bunlar: Kalsiyum, demir ve iyottur.
Kalsiyum: Vücutta en fazla bulunan ve kemiklerin % 99’unu teşkil eden mineraldir. Bunun için kemik ve diş sistemi, kasların çalışması, kanın pıhtılaşması, sinirlerin ve kalbin düzenli çalışması için gereklidir. Kalsiyum en çok süt ve mamulleriyle yeşil yapraklı sebze ve bir kısım meyvelerde bulunur. Bu yiyeceklerin her gün yeterli miktarda yenilmesiyle vücuda gerekli kalsiyum alınmış olur.
Demir: Noksanlığı kansızlık (anemi) ile kendini gösterir. Yiyeceklerimizdeki demirin çok az kısmı emilerek kana karışmaktadır. Demir, kan ve doku hücrelerinin yapılması için gereklidir.
Demirce zengin yiyecekler : Yağsız et, bilhassa karaciğer, kalp, böbrek, midye, yumurta sarısı, yeşil ve sarı sebzeler, hububat, patates, kuru meyve ve baklagillerdir.
İyot: İyot da vücut için en gerekli bir madensel maddedir.
Büyüme ve zihnî gelişmede büyük rol oynar. Guatr hastalığını önlemesi bakımından önemlidir. Balıklar ve diğer deniz hayvanları, tuzlar, önemli iyot bileşikleridir.
Su : Beslenmemizde su da çok önemlidir. Su, yiyeceklerin sindiriminde, vücut ısısını düzene koymada, artık maddelerin dışarı atılması için gereklidir. Suyu, içecek, sebze ve meyvelerle, meşrubat vb. ile kolaylıkla temin ederiz.